Hukuk Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Hukuk Nedir?

Hukuk, toplumun genel açıdan menfaatini ya da fertler ile toplumun ortak durumdaki iyiliğini tam anlamıyla sağlamak üzere konulan bir düzendir. Aynı zamanda kamu gücü kapsamında desteklenen kaide, kanun ve hakların bütünü olarak da ifade edilir. Daha yaygın bir ifade ile hukuk; adalete yönelmiş olan toplumsal yaşama düzenidir.

Hukuk kelimesi Arapçada “hak” kökünden gelir. Aynı zamanda hak sözcüğünün de çoğulu olarak bilinir. Arapça dilinde “hak” kelimesinin çoğul ifadesi “ah’kak” şeklindedir. Türk Dil Kurumu tarafından kabul edilene göre ise hukuk sözcüğü; “Toplumu düzenleyip aynı zamanda devletin de yaptırım gücünü belirleyen kanunlar bütünüdür” ibaresine karşılık gelir. Bunun dışında ise hukukun bir de “haklar” anlamı mevcuttur. Mecazi açıdan ise hukuk; ahbaplık ya da dostluk anlamlarda kullanılır.

Hukuk Çeşitleri Nelerdir?

Bilimsel bir disiplin şeklinde bakıldığı zaman hukuk; kendi içerisinde genel bir ifade ile iki gruba ayrılır. Bu gruplar; Özel Hukuk ve Kamu Hukuku şeklindedir. Genel olarak hukukun kişiler arasındaki ilişkileri konu alan bölümüne Özel Hukuk adı verilir. Devlet ile kişiler ya da devleti oluşturan kurumlar arasındaki ilişkileri düzenleyen bölümüne ise Kamu Hukuku denir. Bu temel iki grup ayrımı ise Roma Hukuku dönemlerinden kalmadır.

Özel Hukukun alt dalları;

• Ticaret Hukuku,

• Medeni Hukuk,

• Borçlar Hukuku,

• Devletler Özel Hukuku.

Kamu Hukukunun alt dalları;

• Anayasa Hukuku,

• İdare Hukuku,

• Ceza Hukuku.

Özel Hukuk ve Alt Dalları

Toplum içinde yaşam sürdüren şahıs ve kuruluşların birbiriyle olan ilişkileri kapsamındaki hukuk kurallarının tamamına özel hukuk adı verilir. Özel hukukun temelindeki nokta ise taraflar arasında eşitliğin esas alınmasıdır. Özel Hukuk alt dallarını incelemek gerekirse;

• Ticaret Hukuku

Ticaret Hukuku; ticari örf ile adetler fazlasıyla önem verir. Tarafların eşitliği ilkesi kapsamında sınırlandırılan bir hukuk dalıdır.

• Medeni Hukuk

Medeni Hukuk, özel hukukun en kapsamlı dalıdır. Kişilerin doğumunun ardından ölümüne kadar geçen sürede bireylerin şahsi hâlleri, diğer bireylerle olan ilişkileri, mal varlıkları ve diğer bütün kişiler arasındaki eşitlik esasına dayalı tüm konuları düzenleyen bir hukuk dalıdır.

• Borçlar Hukuku

Borçlar Hukuku, özel bir hukuk dalı olarak bilinir. Eşitler arasında oluşan ve borç ilişkisi şeklinde ifade edilen hukuki ilişkilerin kapsamlı biçimde incelendiği bir disiplindir.

• Devletler Özel Hukuku

Devletler Özel Hukuku, devlet tarafından bizzat çıkarılan kanunlarla kapsamında devletler arasında yapılan anlaşmalar ve gelenek hukukunun kurallarıyla ilişkili konuları düzenler. Devletler Özel Hukuku kendi içinde uyrukluk, yabancılar hukuku ve kanunlar ihtilafı gibi dallara ayrılır.

• Kamu Hukuku ve Alt Dalları

Kamu Hukuku aynı zamanda Amme Hukuku olarak da ifade edilir. Devlet ile vatandaşlar ya da devletin kendine ait kurumları arasında olan ilişkileri düzenleyen bir hukuk alanıdır. Bu dalın Özel Hukuktan ayrılması sadece teorik açıdan önemli değildir. Bu ayrım aslında başvurulacak olan mahkemelerin belirlenmesi noktasında da büyük önem arz eder. Kamu Hukuku da kendi içinde alt dallara ayrılır. Bu dallardan şu şekilde bahsedilebilir;

• Anayasa Hukuku

Anayasa hukuku; ulus halindeki devletlerin ve diğer tüm siyasi organizasyonların hem kurucularına hem de temel yasalarına dair bütün çalışmaları içerir. Anayasalar aslında hükümetler için bir çatı oluşturur. Otoritenin yanı sıra yeni yasalar ve düzenlemelerin yapılması konusunda da siyasi yapıların fonksiyonlarını sınırlandırıp tanımlayabilir.

• İdare Hukuku

İdare Hukukunun temeli anayasa ile belirlenir. İdarenin hem faaliyet hem de örgütlenmesine yönelik kuralları öngörür. Bu kuralları kamuya tanıtıp üstünlük ve ayrıcalıklar kapsamında bireylere verilen haklar ile hürriyetlerin dengelenmesini sağlayan son derece önemli bir hukuk dalıdır.

• Ceza Hukuku

Ceza Hukuku; genel bir ifade ile suç ve ceza kavramlarını kapsamlı biçimde inceleyen bir kamu hukuku bölümü olarak tanımlanır. Ceza Hukuku da kendi içinde genel ve özel ceza hukuku şeklinde iki alt dala ayrılır.

FacebookTwitterLinkedInPinterestEmailPaylaş